sufficient bail

sătis, and abbreviated, săt (cf. the letter S.: satin', contr. for satisne; v.the foll.), adv. [root in Gr. adên, hadên, orig. a comp. form, weakened from satius; cf.: magis, nimis, etc.], enough, sufficiently (objectively, so that one needs nothing more; whereas affatim subjectively, so that one wishes nothing more).

Posit.

Adject., enough, sufficient, satisfactory.

Form sătis:

quod (faenum et pabulum) bubus satis siet, qui illic sient,

Cato, R. R. 137: cui, si conjuret populus, vix totu' satis sit, were enough, adequate, Lucil. ap. Charis. p. 193 P.: libram aiebant satis esse ambobus farris Intritae, Titin. ap. Non. 81, 13; Hor. S. 1, 5, 68:

duo talenta pro re nostrā ego esse decrevi satis,

Ter. Heaut. 5, 1, 67; id. Ad. 5, 3, 24:

dies mihi hic ut sit satis vereor Ad agendum,

id. And. 4, 2, 22; cf. Liv. 21, 17:

quicquid adjecissent ipsi terroris satis ad perniciem fore rati,

id. 21, 33; cf. Quint. 12, 11, 19:

animo satis haec vestigia parva sagaci Sunt, per quae possis cognoscere cetera tute,

Lucr. 1, 402:

satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidium,

Cic. Fin. 2, 26, 84:

ut semper vobis auxilium adversus inimicos satis sit,

Liv. 6, 18:

satis esse Italiae unum consulem censebat,

id. 34, 43; Cic. Planc. 38, 92; cf.:

ipse Romam venirem, si satis consilium quādam de re haberem,

id. Att. 12, 50:

id modo si mercedis Datur mihi... satis Mihi esse ducam,

will content myself, Plaut. Am. 2, 2, 16:

satis hoc tibi est,

Ter. Eun. 4, 7, 40:

animo istuc satis est, auribus non satis,

Cic. Or. 63, 215:

dicebant de re publicā quod esset illis viris et consulari dignitati satis,

id. Brut. 35, 135; hence, in a play on the word: Le. Jam satis est mihi. Li. Tum igitur tu dives es factus? Plaut. As. 2, 2, 64:

quidvis satis est, dum vivat modo,

Ter. Heaut. 4, 1, 28; id. Hec. 5, 2, 17:

qui non sentirent, quid esset satis,

Cic. Or. 22, 73:

sum avidior etiam, quam satis est, gloriae,

id. Fam. 9, 14, 2:

plus quam satis doleo,

id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

semel fugiendi si data est occasio, Satis est,

Plaut. Capt. 1, 2, 9:

satis esse deberet, si, etc.,

Cic. de Or. 2, 41, 174:

satin' habes, si feminarum nulla'st, quam aeque diligam?

Plaut. Am. 1, 3, 11:

ars satis praestat, si, etc.,

Quint. 7, 10, 15:

non satis efficit oratio, si, etc.,

id. 8, 3, 62:

satis superque est,

Plaut. Am. 1, 1, 14:

poenas dedit usque superque Quam satis est,

Hor. S. 1, 2, 66:

satis superque habere dicit, quod sibi ab arbitrio tribuatur,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

tanta repente caelo missa vis aquae, ut ea modo exercitui satis superque foret,

Sall. J. 75, 7; cf.:

satis una excidia,

Verg. A. 2, 642 (v. infra, g and 2. b); cf.:

plura quam satis est,

Hor. Ep. 1, 10, 46:

ultra quam satis est,

id. ib. 1, 6, 16.—

Satis est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:

huic satis illud erit planum facere atque probare,

Lucr. 2, 934; Cic. de Or. 1, 28, 127:

satis erat respondere Magnas: ingentes, inquit,

id. Lael. 26, 98:

velut satis sit, scire ipsos,

Quint. 8, 2, 19:

si oratori satis esset docere,

id. 10, 1, 78:

nunc libertatem repeti satis est,

Liv. 3, 53 fin.:

vos satis habebatis animam retinere,

Sall. J. 31, 20:

illud satis habeo dicere,

Quint. 6, 5, 11: satis habeo with si, Nep. Them. 8, 4; id. Timol. 2, 4; Liv. 5, 21, 9; Tac. A. 2, 37; 4, 38.—With quod, Liv. 40, 29, 13; Just. 22, 8, 14:

satis putant vitio carere,

Quint. 2, 4, 9:

si res nudas atque inornatas indicare satis videretur,

id. 2, 4, 3:

Herennium et Numisium legatos vinciri satis visum,

Tac. H. 4, 59. —Rarely with ut:

Fabio satis visum, ut ovans urbem iniret,

Liv. 7, 11, 9.—Negatively:

quarum (rerum) unam dicere causam Non satis est, verum plures,

Lucr. 6, 704:

nec vero habere virtutem satis est, nisi utare,

Cic. Rep. 1, 2, 2:

opera exstruentibus satis non est, saxa atque materiam congerere,

Quint. 7, prooem. §

1: non satis est, pulchra esse poëmata,

Hor. A. P. 99 et saep.—With inf. perf. (not freq. till after the Aug. period; cf.

Zumpt, Gram. § 590): nunc satis est dixisse: ego mira poëmata pango, etc.,

Hor. A. P. 416:

quod hactenus ostendisse satis est,

Quint. 6, 3, 62:

atque id viro bono satis est, docuisse quod sciret,

id. 12, 11, 8:

illud notasse satis habeo,

id. 9, 4, 15.—Negatively:

non ille satis cognosse Sabinae Gentis habet ritus,

Ov. M. 15, 4:

non satis credunt excepisse quae relicta erant,

Quint. 2, 1, 2.— Absol.: gaudeo. Ch. Satis credo, Ter. Eun. 5, 8, 21.—

With gen.: As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, Plaut. Truc. 2, 2, 4:

satis historiarum est,

id. Bacch. 1, 2, 48:

verborum,

id. Capt. 1, 2, 16:

satis mihi id habeam supplicii,

Ter. Ad. 3, 2, 15:

ea amicitia non satis habet firmitatis,

Cic. Lael. 5, 19:

ad dicendum temporis satis habere,

id. Verr. 2, 2, 1, § 2; cf. Quint. 10, 2, 15: satis praesidii, Cic. Fin. 2, 26, 84 Madv. N. cr.:

satis poenarum dedisse,

Quint. 7, 4, 18:

jam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater,

Hor. C. 1, 2, 1:

satis superque esse sibi suarum cuique rerum,

Cic. Lael. 13, 45; so, satis superque, with gen.:

vitae,

Liv. 2, 42, 6; 63, 67, 3; 25, 32, 6; 28, 29, 7; Hor. Epod. 17, 19.— Comp.: satius; v. infra, B. —

Form săt (most freq. in the poets):

quibus (dis) sat esse non queam?

to be sufficient, equal to, Plaut. Pers. 1, 1, 27:

pol vel legioni sat est (obsonium),

id. Aul. 3, 6, 24:

in jure causam dicito, hic verbum sat est,

id. Rud. 3, 6, 28; cf. id. Bacch. 4, 8, 37; id. Truc. 2, 8, 14:

tantum quantum sat est,

Cic. Sen. 14, 48:

tantum sat habes?

Ter. Heaut. 4, 3, 40:

si hoc sat est,

Quint. 2, 11, 7:

amabo jam sat est,

Plaut. As. 3, 3, 117; Ter. And. 1, 1, 143; id. Eun. 4, 4, 38; id. Phorm. 1, 4, 34:

paene plus quam sat erat,

id. ib. 5, 3, 14:

sat habeo,

id. And. 2, 1, 35; 4, 2, 22 et saep.—

Sat est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:

nonne id sat erat, Accipere ab illo injuriam?

Ter. Phorm. 5, 2, 3:

perdere posse sat est,

Ov. H. 12, 75: qui non sat habuit conjugem illexe in stuprum, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 27, 68.—

With gen.:

sat habet favitorum semper, qui recte facit,

Plaut. Am. prol. 79: Ar. Mater salve. Art. Sat salutis't, id. As. 5, 2, 61:

vocis,

id. Truc. 2, 3, 29:

signi,

Ter. Hec. 2, 1, 39:

poenae,

Prop. 1, 17, 10 et saep.—

Adverb., enough, sufficiently.

Form sătis.

With verbs:

si sis sanus, aut sapias satis,

Plaut. Am. 3, 2, 23:

satis deludere,

id. ib. 5, 1, 45:

satis jam dolui ex animo et curā me satis Et lacrimis maceravi,

id. Capt. 5, 1, 7:

satin' me illi hodie scelesti ceperunt dolo?

id. ib. 3, 4, 120:

ego istuc satis scio,

Ter. Hec. 5, 4, 37; Cic. Rep. 1, 34, 53:

satis ostenderit, reliquos, etc.,

id. ib. 2, 31, 54 et saep.: quod bruti nec satis sardare queunt, Naev. ap. Fest. p. 322 Müll.:

neque audio neque oculis prospicio satis,

Plaut. Am. 5, 1, 7:

contra Epicurum satis superque dictum est,

Cic. N. D. 2, 1, 2; id. Tusc. 1, 45, 110; Hor. Epod. 1, 31; cf.:

quidque furor valeat, Penthea caede satisque Ac super ostendit,

Ov. M. 4, 429 (v. in the foll. II. D. 1. a).—

With adjectives:

satis dives,

Plaut. Aul. 2, 1, 44; id. Capt. 2, 2, 74:

dotata,

id. Aul. 2, 2, 62:

dicacula,

id. As. 3, 1, 8:

satis multa restant,

Cic. Rep. 2, 44, 71:

video te testimoniis satis instructum,

id. ib. 1, 38, 59:

rura tibi magna satis,

Verg. E. 1, 48 et saep.:

satis superque humilis est, qui, etc.,

Liv. 3, 53 fin. —Sometimes, like the Engl. enough, it denotes diminution, tolerably, moderately:

videor mihi nostrum illum consularem exercitum bonorum omnium, etiam satis bonorum, habere firmissimum,

Cic. Att. 2, 19, 4:

satis litteratus (with nec infacetus),

id. Off. 3, 14, 58:

satis bonus (locus),

Cato, R. R. 136:

res satis amplae,

Just. 2, 1, 1; cf. the foll. g and b. b.—

With adverbs or adverbial phrases:

satis audacter,

Plaut. Am. 2, 2, 208:

satis certo scio,

id. Ps. 4, 5, 5:

satis superbe illuditis me,

Ter. Phorm. 5, 7, 22:

satis scite,

id. Heaut. 4, 4, 7:

non satis honeste,

Cic. Lael. 16, 57:

satis cum periculo,

Ter. And. 1, 1, 104: et quidem hercle formā luculentā (haec meretrix). Ch. Sic satis, id. Heaut. 3, 2, 12:

satis opportune occidisse,

Caes. B. G. 4, 22:

satis recte,

Plaut. Pers. 4, 4, 53:

satis saepe,

Sall. J. 62, 1:

satis bene ornatae,

dressed well enough, Plaut. Poen. 1, 2, 73; hence satis bene sometimes, like the Engl. well enough, = tolerably, moderately, or pretty well:

a quo (Catone) cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret? respondit: Bene pascere. Quid secundum? Satis bene pascere. Quid tertium? Male pascere. Quid quartum? Arare,

Cic. Off. 2, 25, 89 (for which, in the same narration, mediocriter pascere, Col. 6, praef. § 4; and Plin. 18, 5, 6, § 30); cf. supra, a. b, and infra, b. b.—

Form săt.

With verbs:

sat scio,

Plaut. Aul. 3, 6, 25; Ter. Eun. 3, 2, 34; id. Ad. 3, 2, 41; 3, 3, 6; 4, 1, 10; id. Phorm. 4, 3, 31:

sat prata biberunt,

Verg. E. 3, 111.—

With adjectives:

accusator sat bonus,

Cic. Rosc. Am. 32, 89:

non sat idoneus Pugnae,

Hor. C. 2, 19, 26: sat planum. Liv. 6, 18 fin. —Signifying diminution, like the Engl. enough, tolerably, moderately, passably:

laetantibus omnibus bonis, etiam sat bonis,

Cic. Att. 14, 10, 1; so, sat bonus (less than bonus): [p. 1634] sl me voltis esse oratorem, si etiam sat bonum, si bonum denique, non repugnabo, id. de Or. 3, 22, 84.—

With adverbs:

qui sat diu vixisse sese arbitrabitur,

Plaut. Capt. 4, 2, 12:

sat commode,

Ter. And. 3, 1, 17:

sat recte,

id. Heaut. 5, 2, 43.—

Comp.: satius (prop. more satisfying; hence), better, more serviceable, fitter, preferable.

Adject., in the phrase satius est, with a subject-clause (cf. supra, 1. a. b, and b. b) followed by quam:

scire satius est quam loqui Servum hominem,

Plaut. Ep. 1, 1, 57; id. Bacch. 3, 2, 11; id. Cas. 1, 24; Ter. Heaut. 3, 1, 66; 5, 2, 16; id. Ad. 1, 1, 33; Cic. Att. 7, 1, 4; id. Inv. 2, 32, 100; Liv. 26, 29; 42, 23 fin. al.; cf.:

nimio satius est, ut opu'st, te ita esse, quam ut animo lubet,

Plaut. Trin. 2, 2, 30:

quanto satius est, te id dare operam... Quam id loqui, etc.,

Ter. And. 2, 1, 7; cf.

also: satius multo fuisse, non moveri bellum adversus eum, quam omitti motum,

Liv. 34, 33:

nonne fuit satius tristis Amaryllidis iras pati?

Verg. E. 2, 14:

hos te satius est docere, ut, quando agas, quid agant, sciant,

Plaut. Poen. 3, 1, 49:

mori me satius est,

Ter. Eun. 4, 7, 2; id. Phorm. 5, 7, 63; cf.:

repertus est nemo, qui mori diceret satius esse,

Cic. Verr. 2, 2, 36, § 88:

mortuom hercle me duco satius,

Plaut. Truc. 5, 34:

terga impugnare hostium satius visum est,

Liv. 3, 70; Plaut. Ps. 1, 5, 34.—In a positive signif., it serves, benefits, is of use: nihil phluarein satius est, miles (perh. in reference to the preceding speech of the miles:

mortuum me duco satius),

Plaut. Truc. 5, 36: satius putare, with an object-clause, to believe it to be better, Nep. Paus. 5, 1.—

Adverb., with a verb, rather (syn. potius):

ego quod magis pertineat ad Fundanii valetudinem, satius dicam,

Varr. R. R. 1, 2, 26.

Particular phrases.

Sat agito (also in one word, satagito), and sat agere suarum rerum, to have enough to do, have one ' s hands full; to be busy, be troubled (only in the foll. passages):

nunc agitas sat tute tuarum rerum,

Plaut. Bacch. 4, 3, 23:

is quoque suarum rerum sat agitat, tamen, etc.,

Ter. Heaut. 2, 1, 13 Bentl., followed by Umpfenb.; and so ap. Charis. p. 193 P. (Fleck. sat agit, tamen).—

Satis ago or sat ago (also in one word, satago).

T. t. in business lang., to satisfy, content, pay a creditor:

nunc satagit,

Plaut. As. 2, 4, 34.—

To have enough to do, have one ' s hands full; to be in trouble (the predom. signif. of the word).

Form satis ago (class.): jam apud vallum nostri satis agebant, Cato ap. Charis. p. 193 P.:

cum Pyrrhus rex in terrā Italiā esset satisque agerent Romani,

Gell. 3, 8, 1:

ego nocte hac proximā In somnis egi satis et fui homo exercitus,

Plaut. Merc. 2, 1, 4:

complorantibus omnibus nostris atque in sentinā satis agentibus,

Gell. 19, 1, 3; 9, 11, 4:

satis agentes rerum suarum,

App. M. 8, p. 209, 6.— Impers. pass.:

pugnatur acriter: agitur tamen satii,

Cic. Att. 4, 15, 9.—

Form sat ago (satago) (very rare): Caesar alte-ram alam mittit, qui satagentibus celeriter occurrerent, Auct. B. Afr. 78, 7; cf. supra, II. A.—

To bustle about, make a to-do, be full of business, polupragmoneuô (postAug. and very rare):

(Domitius) Afer venuste Mallium Suram multum in agendo discursantem, salientem, manus jactantem, etc.... non agere dixit, sed satagere. Est enim dictum per se urbanum satagere, etc.,

Quint. 6, 3, 54; cf. id. 11, 3, 126:

curris, stupes, satagis tamquam mus in matellā,

Petr. 58, 9.—Also act.: interea haec satagens, busily doing or performing, Petr. 137, 10.—

Satis accipio, caveo, do, exigo, peto, offero, etc., t: t. of business lang., to take, give, ask, offer, etc., sufficient bail or security:

satis accipio,

Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Rosc. Com. 14, 40; id. Verr. 2, 1, 45, § 115; Plaut. Stich. 4, 1, 4; Dig. 36, 4, 5; 45, 1, 4; 46, 1, 33.— Pass., Cato, R. R. 2, 6:

satis acceptum habere,

to be fully assured, Plaut. Most. 1, 3, 90; 1, 3, 67:

satis caveo,

Dig. 7, 1, 60 (cf. caveo, II. 2.):

satis do (also as one word, satisdo),

Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Verr. 2, 1, 56, § 146; 2, 2, 24, § 60; id. Rosc. Com. 12, 35; id. Fam. 13, 28, a, 2; id. Att. 5, 1, 2; Dig. 1, 2, 8; 1, 2, 7 fin.; 36, 4, 1; 36, 4, 5; 46, 6, 1.—With gen.:

judicatae pecuniae,

Val. Max. 4, 1, 8:

damni infecti,

Plin. 36, 2, 2, § 6:

fidei commissi,

Dig. 36, 4, 5; 46, 4, 5: satisdato (caveo, promitto, debeo, etc.), by giving bail or security, ib. 5, 1, 2 fin.; 2, 11, 4 fin.; 40, 5, 4; Cic. Att. 16, 15, 2:

satis exigo,

Dig. 26, 7, 45 fin.; 36, 3, 18:

satis offero,

to tender security, ib. 26, 10, 5; 36, 4, 3; 48, 17, 1:

satis peto,

to demand security, ib. 35, 1, 70.—

Sătis făcĭo, or, in one word, sătisfăcĭo ( pass. satisfacitur, Varr. ap. Prisc. p. 789 P.), to give satisfaction, to satisfy, content:

satisfacere dicimur ei, cujus desiderium implemus,

Dig. 2, 8, 1 (very freq. and class.).

In gen.

With dat.:

ut illis satis facerem ex disciplinā,

Plaut. Ps. 5, 1, 28:

Siculis,

Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139:

alicui petenti,

id. Or. 41, 140:

operam dabo ut tibi satisfaciam,

id. Att. 2, 4, 3:

deo pie et caste,

id. Fam. 14, 7, 1:

domino vel populo (gladiatores),

id. Tusc. 2, 17, 41.—In mal. part., Petr. 75; 77.—Of things:

cum aut morte aut victoriā se satisfacturum rei publicae spopondisset,

Cic. Phil. 14, 9, 26:

cui (vitae meae) satis feci vel aetate vel factis,

id. Fam. 10, 1, 1:

me omnibus satis esse facturum,

id. Balb. 1, 2:

causae atque officio satis facere,

id. Div. in Caecil. 14, 47; cf.:

satis officio meo, satis illorum voluntati, qui a me hoc petiverunt, factum esse arbitrabor,

id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

gravibus seriisque rebus,

id. Off. 1, 29, 103:

etsi nullo modo poterit oratio mea satis facere vestrae scientiae,

id. Phil. 2, 23, 57; cf.:

qui et naturae et legibus satis fecit,

id. Clu. 10, 29:

amicitiae nostrae,

id. Fam. 10, 1, 3:

me plus satis nostrae conjunctioni amorique facturum,

id. ib. 4, 8, 2:

ut omnium vel suspicioni vel malevolentiae vel crudelitati satis fiat,

id. Rab. Post. 17, 45:

mihi vero satis superque abs te videtur istorum studiis... esse factum,

id. de Or. 1, 47, 204:

se avarissimi hominis cupiditati satis facere posse,

id. Verr. 1, 14, 41:

odio alicujus,

Suet. Tib. 66 fin.:

libidini alicujus,

Lact. 6, 11, 23:

voluntati voluntate satisfecimus,

Sen. Ben. 2, 35, 1:

condicioni,

Dig. 36, 1, 77.—

With in aliquā re:

qui (histriones) in dissimillimis personis satisfaciebant,

Cic. Or. 31, 109; so,

in historiā,

id. Leg. 1, 2, 5:

in jure civili,

id. de Or. 1, 37, 170:

in omni genere,

id. Att. 16, 5, 2.—

With dat. and obj.-clause (rare):

quibus quoniam satisfeci me nihil reliqui fecisse, quod ad sanandum me pertineret, reliquum est, ut, etc.,

Nep. Att. 21, 5.—

Absol.:

quamobrem tandem non satisfacit?

Cic. Fin. 1, 5, 15.—With de:

nos plene et statim de eo satis esse facturos,

Quint. 4, 5, 18.—

In partic.

T. t. of business lang., to satisfy, content (by payment or security), to pay or secure a creditor:

pecunia petitur ab Hermippo: Hermippus ab Heraclide petit, ipse tamen Fufiis satisfacit absentibus et fidem suam liberat,

Cic. Fl. 20, 47:

cum de visceribus tuis et filii tui satis facturus sis quibus debes,

id. Q. Fr. 1, 3, 7: ut si mihi in pecuniā minus satisfecisset, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2; Caes. B. C. 3, 60 fin.; Dig. 40, 1, 4:

omnis pecunia exsoluta esse debet aut eo nomine satisfactum esse: satisfactum autem accipimus, quemadmodum voluit creditor, licet non sit solutum, etc.,

ib. 13, 7, 9; so (opp. solvere) ib. 18, 1, 19:

Stichus servus meus heredi meo mille nummos si solverit, satisve fecerit, etc.,

ib. 40, 4, 41; 40, 7, 39, § 1.—With gen. of the thing:

cui ususfructus legatus esset, donec ei totius dotis (sc. nomine) satis fieret, etc.,

Dig. 33, 2, 30.—

To give satisfaction (by word or deed); to make amends or reparation; to make excuse; to ask pardon, apologize to a person offended, injured, etc.

With dat.:

aut satisfaciat mihi ille, etc.,

Plaut. Am. 3, 2, 8:

si Aeduis de injuriis... item si Allobrogibus satisfaciant,

Caes. B. G. 1, 14:

deinde reliquae legiones per tribunos militum egerunt, ut Caesari satisfacerent, etc.,

id. ib. 1, 41:

acceperam jam ante Caesaris litteras, ut mihi satisfieri paterer a te,

Cic. Phil. 2, 20, 49.—

With de and abl.:

omnibus rationibus de injuriis,

Caes. B. G. 5, 1, 7.—

With gen.:

injuriarum satisfecisti L. Labieno,

Auct. Her. 4, 27, 37.—

Absol.:

missis ad Caesarem satisfaciundi causā legatis,

Caes. B. G. 5, 54:

in quā civitate legatus populi Romani aliquā ex parte violatus sit, nisi publice satis factum sit, el civitati bellum indici atque inferri solere,

Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

satisfacientes aut supplicantes summittimus (manus),

Quint. 11, 3, 115 et saep.—

To give satisfaction by suffering a penalty: saepe satisfecit praedae venator, Mart. 12, 14, 3.